بر اساس تازهترین گزارشهای محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی که روز پنجشنبه، هشتم شهریور، در اختیار خبرگزاری رویترز قرار گرفته است، جمهوری اسلامی ایران همچنان به توسعه برنامه غنیسازی اورانیوم با خلوص بالا ادامه میدهد؛ برنامهای که میتواند بهعنوان مرحلهای مهم در جهت تولید سلاحهای هستهای تعبیر شود.
در این گزارشها همچنین آمده است که دولت ایران، بهرغم هشدارهای مکرر و درخواستهای بینالمللی، از بهبود همکاریهای خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی خودداری کرده است. بهویژه، گزارشها تأکید میکنند که تهران با نادیدهگرفتن قطعنامه اخیر شورای حکام، ذخایر اورانیوم غنیشده با غلظت بالا را افزایش داده است؛ موضوعی که نگرانیهای عمیقی را در جامعه جهانی ایجاد کرده است. کشورهای غربی معتقدند که چنین سطحی از غنیسازی، هیچ کاربرد غیرنظامی معتبری ندارد و تنها به افزایش تنشها در منطقه و فراتر از آن منجر میشود.
در ۱۶ خرداد سال جاری، شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی با اکثریت آرا، قطعنامهای پیشنهادی از سوی بریتانیا، فرانسه و آلمان، معروف به تروئیکا، را در ارتباط با برنامه هستهای ایران تصویب کرد. در این قطعنامه از ایران خواسته شده بود تا همکاری خود با آژانس را بهبود بخشد و ممنوعیت ورود بازرسان مجرب آژانس را لغو کند. اما، جمهوری اسلامی در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ تصمیم به ابطال مجوز فعالیت گروهی از بازرسان آژانس در ایران گرفت.
خبرگزاری رویترز همچنین گزارش داده است که دیپلماسی هستهای با تهران به دلیل تحولات سیاسی در ایران و انتخابات پیشرو در ایالات متحده آمریکا، تا حد زیادی متوقف شده است. این وقفه در مذاکرات، چشمانداز حل و فصل بحران هستهای ایران را پیچیدهتر کرده است.
در یکی از دو گزارش محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی که رویترز به آن دست یافته، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، ابراز امیدواری کرده است که مذاکرات اولیهاش با مسعود پزشکیان، رئیس دولت جدید جمهوری اسلامی، منجر به سفر زودهنگام او به ایران شود. گروسی در این گزارش از تمایل خود برای برقراری «گفتوگوی سازنده و پویا» با تهران که به «نتایج ملموس و سریع» منجر شود، استقبال کرده است.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در ششم شهریور به دولت جدید اعلام کرد که مانعی برای تعامل با «دشمن» بر سر برنامه هستهای وجود ندارد، اما همزمان هشدار داد که در صورت ازسرگیری مذاکرات هستهای نباید به واشینگتن اعتماد کرد. به گزارش رویترز، آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشهای اخیر خود تأکید کرده که طی سه ماه گذشته، در مسائل مورد اختلاف با جمهوری اسلامی، از جمله ممنوعیت حضور کارشناسان آژانس و پاسخنگرفتن به سوالات درباره وجود ذرات اورانیوم در سایتهای اعلامنشده، هیچ پیشرفتی حاصل نشده است.
همچنین، آژانس تأیید کرده که ایران هشت آبشار جدید سانتریفیوژهای پیشرفته IR-6 را در فردو نصب کرده، اما هنوز این آبشارها به مرحله غنیسازی نرسیدهاند. به گفته آژانس، ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در ایران به ۱۶۴.۷ کیلوگرم رسیده است، که با طی چند مرحله کوتاه میتوان آن را به اورانیوم با خلوص ۹۰ درصدی، مناسب برای تولید سلاح هستهای، تبدیل کرد. ائتلافی از اندیشکدهها و سازمانهای کنشگر آمریکایی هشدار دادهاند که ایران میتواند ظرف چند روز اورانیوم کافی برای ساخت چند سلاح هستهای تولید کند، و برای جلوگیری از این خطر، اقدام فوری ضروری است.